Je winkelwagen is momenteel leeg!
Papua magazine
Dit verhaal is één van de zeven generatieverhalen uit ons Papua magazine. Ben je benieuwd naar de andere verhalen? Bestel jouw exemplaar in onze winkel.
De liefde voor voetbal maakte dat Daniël Hanasbei de sprong van Papua naar Nederland waagde. Hier kon hij aan de slag als profvoetballer. Zijn kinderen gaf hij een Nederlandse opvoeding, maar Papua was altijd dichtbij. Dochter Barsa Hanasbei (56) en kleindochter Axelle (28) ervaren hoe Daniëls afkomst doorwerkt in hun leven.
Het ligt vlak voor de kust van Papua’s hoofdstad Jayapura: kampong Enggros, een dorpje op palen, midden in het water. Via steigers wandel je van huis naar huis, het zeewater kabbelend onder je voeten. Barsa en Axelle waren er dit voorjaar nog, want het is de plek waar Daniël – de vader van Barsa en opa van Axelle – zijn jeugd en jongvolwassenheid doorbracht. Nog altijd woont er veel familie van hen.
“Mijn vader werkte in de jaren 50 als jonge dorpsonderwijzer op de kampong”, vertelt Barsa. “Ondertussen volgde hij een opleiding in Jayapura, toen Hollandia, de hoofdstad van Nederlands Nieuw-Guinea. Met de prauw stak hij zo over naar de stad. Hij voetbalde daar ook bij HVC: de Hollandia Victoria Combinatie, een voetbalclub uit Amersfoort die in Jayapura een afdeling had.”
Barsa: ‘Mijn vader kwam helemaal in z’n uppie hiernaartoe. In Nederland kon hij professioneel voetballen én verder studeren.’
Betaald voetbal
Dat voetbaltalent zou een beslissende rol in het leven van Daniël Hanasbei spelen. Hij bleek heel talentvol en kreeg de uitnodiging om naar Nederland te komen, om daar als betaald voetballer aan de slag te gaan. Barsa: “Daar heeft hij ja op gezegd. Zo kwam het dat hij in 1959 helemaal in z’n uppie naar Nederland reisde. Ik denk dat hij aan z’n toekomst dacht: in Nederland heb ik kansen, daar kan ik professioneel voetballen én verder studeren. Je moet bedenken dat Papua en Nederland in die tijd nog echt bij elkaar hoorden. Het was niet ongewoon dat jongeren uit Papua naar Nederland kwamen om te studeren. Mijn vader sprak ook al Nederlands, dat maakte de stap kleiner. Toen hij hier eenmaal was, is hij naast z’n voetbalcarrière een opleiding voor sportleraar gaan volgen zodat hij als trainer aan de slag kon.”
Bewust Nederlands
Daniël had al snel een vriendenkring om zich heen. Zo ontmoette hij de blonde Zutphense Willy. Ze trouwden en kregen drie zonen en vier dochters, waarvan Barsa er een is: “We woonden in de regio Utrecht. Je had daar een grote Papoeagemeenschap waar we toen – en nog altijd – veel mee optrokken. Maar mijn ouders kozen er bewust voor om ons heel Nederlands op te voeden. Mijn vader was naar Nederland gekomen met het idee dat zijn toekomst hier lag, dat dit voortaan zijn thuis was. We spraken thuis dus niet tweetalig maar alleen Nederlands en we deden alles wat andere Nederlanders ook doen. Ik heb me – misschien ook wel daardoor – nooit anders gevoeld dan andere Nederlanders.”
Voor Axelle – we spreken haar online, want ze is na het bezoek aan Papua doorgereisd naar de Filipijnen – was het niet anders. “Natuurlijk heb ik door mijn Papoearoots een kleurtje en krullen in m’n haar. Maar in mijn basisschooltijd waren er veel meer kinderen die dat hadden. Het was heel gewoon dat je uit een gemengd gezin kwam en familie in Suriname, Marokko, Turkije of Papua had. Ik ben nooit op zoek geweest naar die Papoea-identiteit. Het voelde vanaf de start als iets dat gewoon bij m’n leven hoorde.”
Barsa: 'Toen ik de grond van Papua aanraakte, voelde ik: hier moet ik zijn. dit was de plek waar mijn vader vandaan kwam.’
Het voelt als thuis
Opa Daniël overleed al op z’n 44e, ver voordat Axelle geboren werd. De fitte en sportieve veertiger kreeg een hartaanval op het tennisveld. Axelle: “Ik ken hem dus alleen maar van de foto’s en de verhalen. Het is heel jammer dat ik hem nooit heb ontmoet. Maar ik ben heel blij met de kansen die opa me gegeven heeft door zijn komst naar Nederland, met mijn roots in Papua en met de enorme Papoeacommunity om me heen.”
Want de Papoeagemeenschap hier in Nederland is voor Barsa en Axelle echt een familie. “Als klein kind verbaasde ik me erover dat ik zoveel ooms en tantes had”, vertelt Axelle lachend. “Later kom je erachter dat het niet allemaal échte ooms en tantes zijn, maar zo voelt het wel. Gezelligheid, hartelijkheid, dat is helemaal Papua.”
Tijdens hun trips naar Papua – ze zijn er inmiddels meerdere keren geweest – ervaren de twee die hartelijkheid op z’n best. Ze maakten de reis voor het eerst toen Barsa rond de 40 was: “Tot dan toe had ik er geen behoefte aan, maar blijkbaar was de tijd toen rijp. We zijn er samen naartoe gegaan: mijn ouderlijk gezin, mijn vriend en Axelle – toen 14 jaar. Het was echt overweldigend, het voelde als thuis toen ik daar de grond aanraakte: hier moet ik zijn. Het was ook emotioneel, dit was de plek waar mijn te jong overleden vader vandaan kwam. Afgelopen februari waren Axelle en ik er dus opnieuw. En ook al spreken we geen Maleis, het contact met de familie is elke keer bijzonder.”
Zorgzaam
De mensen daar hebben het een stuk minder dan wij, en toch doen ze álles voor je, merkt Axelle: “Je voelt dat je familie voor hen bent en dat je alles voor hen betekent. Ze zijn telkens weer in tranen omdat je er bent. Ze kennen je amper, maar beschermen je met alles wat in hen is. Dat zorgzame is heel bijzonder. De waarde van familie is echt iets dat ik meeneem vanuit mijn roots: dat je alles voor elkaar over hebt. Mijn moeder heeft me dat al meegegeven en ik zag het terug bij de familie in Papua. Dat probeer ik ook zelf voort te zetten.” In Papua realiseerde ze zich wel hoe dankbaar ze is dat opa naar Nederland kwam: “Het leven in Nederland is niet beter en we zijn hier heus niet gelukkiger. Maar je hebt hier wel meer kansen en mogelijkheden dan daar. Ik denk dat opa dat ook voor ogen had toen hij hiernaartoe kwam.”
Axelle: 'Als mensen naar mijn roots vragen, laat ik ook zien wat er nú aan onrecht speelt in Papua.’
Onderdrukking
Wat ook van opa op zijn dochter en kleindochter overging, is de trots op Papua en het verzet tegen het Indonesische bewind over het land. Barsa: “Ik ben geen vrijheidsstrijder, maar ik spreek me wel uit tegen de onderdrukking van de Papoea’s. Hier thuis wappert de Morgenster, de vlag van de Papoea’s die daar verboden is. Ik vertel ook altijd aan andere mensen waar ik vandaan kom en hoe de inheemse bevolking daar onrecht aangedaan wordt. Dat ik pas op m’n veertigste naar Papua ging, had er mede mee te maken dat ik dan via Indonesië moest reizen. Met dat land wil ik niets te maken hebben. Als er hier in Nederland protesten of acties zijn, doe ik daar ook aan mee. Ik ben misschien geen voortrekker, maar ik ben er wel bij.”
Axelle deelt die drive van haar moeder. “Ik heb van mama altijd meegekregen wat er speelt en ben me daar rond m’n twintigste ook zelf meer in gaan verdiepen. Als mensen nu vragen naar mijn roots, vertel ik niet alleen het verhaal van mijn opa, maar ook wat er nú aan onderdrukking en uitbuiting van de inheemse bevolking gaande is. Dan merk je dat bijna niemand Papua kent of weet wat er aan de hand is. Ik probeer mijn steentje bij te dragen door ook dat verhaal te delen.”
Auteur: Bas Popkema
Dit verhaal is één van de zeven generatieverhalen uit ons Papua magazine. Het Papua magazine vertelt op laagdrempelige wijze de gedeelde geschiedenis tussen Nederland en Papua. Niet (alleen) aan de hand van cijfers en feiten, maar juist via verhalen van hen wiens familie- en levensloop gekleurd is door deze geschiedenis. Dat maakt het magazine ook goed leesbaar als je nog weinig tot niks weet over Papua en zijn koloniale historie. Bestel jouw exemplaar in onze winkel.